Phương pháp tăng giảm khối lượng

[admin]

* Nguyên tắc: “Khi chuyển từ chất A thành chất B (có thể qua nhiều giai đoạn), khối lượng tăng hay giảm bao nhiêu gam (thường tính cho 1 mol). Dựa vào mối quan hệ tỉ lệ thuận của sự tăng giảm, ta có thể tính được lượng chất tham gia hay tạo thành sau phản ứng”.
Các trường hợp áp dụng phương pháp:
* Với các bài toán kim loại mạnh đẩy kim loại yếu hơn ra khỏi dung dịch muối của nó.
Giả sử có một thanh kim loại A với khối lượng ban đầu là a gam. A đứng trước kim loại B trong dãy điện hóa và A không phản ứng với nước ở điều kiện thường. Nhúng A vào dung dịch muối của kim loại B. Sau một thời gian phản ứng thì nhấc thanh kim loại A ra.
mA + nBm+ mAn+ + nB
+ Nếu MA < MB thì sau phản ứng khối lượng thanh kim loại A tăng. mA tăng = mB - mA tan = mdd giảm
nếu tăng x% thì mA tăng = x%.a
+ Nếu MA > MB thì sau phản ứng khối lượng thanh kim loại A giảm.
mA giảm = mA tan - mB = mdd tăng nếu giảm y% thì mA giảm = y%.a

* Đối với rượu: Xét phản ứng của rượu với Na
R(OH)x + xNa  R(ONa)x + x2 H2
Cứ 1mol rượu tác dụng với Na  1mol muối ancolat thì khối lượng tăng (23-1).x = 22.x gam.
Vậy nếu đầu bài cho khối lượng của rượu và khối lượng của muối alcolat ta có thể vận dụng để tính số mol, số chức của rượu, của H2 và xác định công thứ phân tử của rượu.
* Đối với axit: Xét phản ứng axit với kiềm
R(COOH)x + xNaOH  R(COONa)x + H2O
hoặc RCOOH + NaOH  RCOONa + H2O
1mol 1mol  khối lượng tăng 22g
* Đối với este: Xét phản ứng xà phòng hóa
R-COOR' + NaOH  RCOONa + R'OH
1mol 1mol  khối lượng muối tăng là 23-R'
Ngoài ra các bài toán mà phản ứng xảy ra thuộc loại phản ứng phân huỷ, phản ứng giữa kim loại với axit, muối tác dụng với axit và một số bài tập hữu cơ khác cũng có thể áp dụng phương pháp này.
Phương pháp tăng giảm khối lượng và phương pháp bảo toàn khối lượng thường song hành với nhau. Tùy từng bài toán mà ta áp dụng thích hợp sẽ thu được hiệu quả như mong muốn.
* Các ví dụ:
Ví dụ 1: Hòa tan 10g hỗn hợp 2 muối XCO3 và Y2(CO3)3 bằng dung dịch HCl ta thu được dung dịch X và 0,672 lít khí bay ra ở đktc. Cô cạn dung dịch X thì thu được m(g) muối khan. m có giá trị là: A. 1,033g B. 10,33g C. 9,265g D. 92,65g
* Cách giải thông thường
Ptpư:
1, XCO3 + 2HCl XCl2 + H2O + CO2
2, Y2(CO3)3 + 6HCl  2YCl3 + 3H2O + 3CO2

Đặt
Theo đầu bài ta có hệ phương trình:

aX + 2bY + 60(a+3b) = 10 => aX + 2bY = 10 - 1,8 = 8,2
Mà khối lượng muối (m) =
m = a(X + 2.35,5) + 2b(Y + 3.35,5) = aX + 2bY + 2. 35,5(a + 3b)
 m = 8,2 + 71(a + 3b) = 8,2 + 2,13 = 10,33 (g)
* Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng
Theo phương trình ta có: 1mol muối -> muối Cl- thì có 1mol CO2 bay ra lượng muối tăng là 71- 60 =11g
Vậy theo đề bài m muối tăng: 11 x 0,03 = 0,33 (g)
 mmuối clorua = 10 + 0,33 = 10,33 (g)